ΜΑΧΗ ΩΡΩΠΟΥ

 Η μάχη του Ωρωπού, που διεξήχθη σε τρείς διαδοχικές φάσεις τον Ιούνιο και τον Ιούλιο του 1829,ήταν η μεγαλύτερη και η σημαντικότερη μάχη που διεξήχθη τότε σε ολόκληρη την Αττικοβοιωτία, κρίνοντας αντικειμενικά, με βάση τις μεγάλες απώλειες των Τούρκων, αλλά και από τα τεράστια στρατηγικά oφέλη για την στρατιά του ΥΨΗΛΑΝΤΗ, μετά την κατάληψη και των αποθηκών της Σκάλας του Ωρωπού, από τους επαναστατημένους έλληνες.

Η μάχη αυτή, που ουσιαστικά έκρινε – τελικά – την απελευθέρωση όλης της Αττικοβοιωτίας αλλά και της Εύβοιας ,ήταν άγνωστη έως τις 17-4-2017, οπότε και αποκαλύφθηκε με την παρουσίαση του βιβλίου ”Η ΠΑΛΙΓΓΕΝΕΣΙΑ 1829” του Ωρωπιώτη  συγγραφέα ΓΙΑΝΝΗ ΓΚΙΚΑΚΗ.

Το 1829 ήταν η κρισιμότερη χρονιά της ελληνικής επαναστάσεως, που κατέληξε τελικά στην

αναγέννηση του ελληνικού έθνους και του ελληνικού κράτους. Το αποτέλεσμα όμως αυτό, που αποτελούσε επί 380 χρόνια διακαή πόθο δεκάδων γενιών σκλαβωμένων Ελλήνων, παραλίγο να εξελιχτεί σε μεγάλη τραγωδία για το Ελληνικό Έθνος και ίσως στον οριστικό αφανισμό του. Και εδώ ακριβώς αναδεικνύεται η κρισιμότητα των μαχών του Ωρωπού και η σπουδαιότητα στην έκβαση του αγώνα.

Μέσα από το βιβλίο του συνδημότη μας, γνωρίσαμε την ευφυή στρατιωτική και διπλωματική

τακτική του ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ ΥΨΗΛΑΝΤΗ, την σπουδαιότητα των μαχών του Ανιφορήτη, της

πεδιάδας των Θηβών και της Πέτρας, και πως όλες αυτές οι σπουδαίες νικηφόρες μάχες, επέβαλανbνα συμπεριληφθούν στα όρια του πρώτου Ελληνικού κράτους (Συνθήκη Ανδριανουπόλεως), και η Αττικοβοιωτία με την Εύβοια.

Ιδιαίτερα γνωρίσαμε για τους ηρωικούς οπλαρχηγούς και πρωταγωνιστές αυτών των κρίσιμων μαχών όπως Νικολάου Κριεζώτη, Αθανασίου Σκουρτανιώτη, Γεωργίου Σκουρτανιώτη, Βάσσου Μαυροβουνιώτη και Κωτσο-Βόγλη, παλληκαριών που έζησαν και μεγαλούργησαν στην ευρύτερη περιοχή του σημερινού δήμου μας.

Και αυτό ακριβώς θα τιμούμε κάθε έτος με την καθιέρωση της επετείου αυτής σαν ύψιστο χρέος τιμής σε αυτούς του ηρωικούς αγωνιστές που συνέβαλλαν τα μέγιστα στην απελευθέρωση της σημερινής πατρίδας μας.

Παρακάτω θα παραθέσουμε ομιλία του  Ωρωπιώτη συγγραφέα Γιάννη Γκικάκη σε μια παλιότερη τιμητική εκδήλωση για την μάχη του Ωρωπού:

Η ομιλία του κ. Γιάννη Γκικάκη

O κ. Γκικάκης αναφέρθηκε στον αδερφό του Θανάση Σκουρτανιώτη, Γεώργιο και έδωσε πολλά ενδιαφέροντα στοιχεία.

«Ως πρόλογο θα σας διαβάσω δύο στίχους από το ποίημα «Ο ΒΡΑΧΟΣ» (βράχος είναι η Ελλάδα). Ο ποιητής στον πρώτο στίχο δείχνει την αγωνία…

‘’Κοίτα η φλόγα τρεμοσβήνει στο βράχο…’’

και αμέσως με απόγνωση ρωτάει:

‘’…λάδι…λάδι για το καντήλι πού να βρω;’’

Η απάντηση δίνεται σήμερα εδώ από το Σάλεσι. Έφερε πάρα πολύ λάδι αλλά και πολλά λουμίνια που είναι τα πολλά νέα παιδιά που παρευρίσκονται σήμερα εδώ, στην μεγάλη αυτή επέτειο της μάχης στο Σάλεσι.

Θα σας πω λίγα λόγια για τον οπλαρχηγό Γεώργιο Σκουρτανιώτη, αδερφό του καπετάν Θανάση.

Γεώργιος Σκουρτανιώτης

Ο Γεώργιος Σκουρτανιώτης γεννήθηκε το 1800 στα Σκούρτα Βοιωτίας. Ήταν ένα από τα εφτά παιδιά –όλα αγόρια- του Γιάννη και της Αγαθής Γάτση. Κατά την διάρκεια της επανάστασης ο τόπος καταγωγής τους, επέβαλε το προσωνύμιο Σκουρτανιώτης σε όλα τα παιδιά του Γιάνη Γάτση και έτσι τελικά επικράτησε σαν επίθετο το Σκουρτανιώτης.

Συμμετείχε εξ αρχής με τα αδέλφια του στον αγώνα της επανάστασης, όπου η ομάδα των Δερβενοχωρίων και των χωριών της Ωρωπίας έχοντας αρχηγο τον Θανάση Σκουρτανιώτη, συμμετέχει σε όλες τις μάχες της Αττικοβοιωτίας προκαλώντας μεγάλες φθορές στις Τούρκικες φρουρές, αλλά και στον οργανωμένο στρατό του ομέρ πασά.

Με τον ηρωικό θάνατο του αδελφού του οπλαρχηγού Θανάση Σκουρτανιώτη, αλλά και του υπαρχηγού επίσης αδελφού Κωνσταντίνου στις 26 Οκτωβρίου 1825 στην μάχη της εκκλησίας της Μεταμορφώσεως στο Μαυρομάτι, ανέλαβε μετά από ομόφωνη απόφαση, την αρχηγία της συγκεκριμένης προαναφερθήσας ομάδας.

Προικισμένος ο Γιώργης Σκουρτανιώτης με όλες τις απαραίτητες αλλά και σπάνιες αρετές του ηγέτη-πολεμιστή, εξελίσσεται στην συνέχεια μέσα από το μπαρουτοκάπνισμα δεκάδων σκληρών μαχών σε έναν από τους πιο σπουδαίους οπλαρχηγούς του 1821.

Έχαιρε μεγάλης και ιδιαίτερης εκτίμησης από τον στρατάρχη της Ρούμελης Γεώργιο Καραϊσκάκη αλλά και από τον Δημήτριο Υψηλάντη, ο οποίος ανέλαβε την διοίκηση της στρατιάς της Ρούμελης μετά τον θάνατο του Γ. Καραισκάκη στις 22 Απριλίου 1827. Χαρακτηριστικά στοιχεία της εκτίμησης που έτρεφαν και οι δύο στρατηγοί στις πολεμικές αρετές αλλα΄και στις ηγετικές ικανότητες του Γιώργη Σκουρτανιώτη, είναι ότι πάντοτε σε όλες τις μεγάλες μάχες του ανέθεταν τις πιο δύσκολες αποστολές και θέσεις. Διαπνεόμενος πάντοτε από αγνά αισθήματα φιλοπατρίας προέτασσε πάντοτε ηρωικώςς τα στήθη σε όλες τις μάχες, μπροστάρης και δίνοντας πάντοτε το παράδειγμα στους συμπολεμιστές του. Αποτέλεσμα αυτού του παραδειγματικού ηρωισμού, ήταν οι αρκετοί σοβαροί τραυματισμοί του στα πεδία των μαχών.  Στον Ωρωπό, ελέγετο από τους γέροντες, ότι στο κορμί του και κυρίως στο στήθος είχε πέντε πληγέςε (σημάδια) από βόλια που δεν είχαν αφαιρεθεί. Ίσως αυτό δικαιολογεί τις φήμες ότι ζούσε μέχρι το 1852 με πολλούς πόνους κυρίως στο στήθος.

Θα αναφέρω τις μεγαλύτερες μάχες που έλαβε μέρος….

1. Μάχη Γραμματικού και Μαραθώνος. Μια απ’ τις μεγαλύτερες μάχες της Αττικής στην οποία συμμετείχαν και οι Γκούρας, Μαμούρης, Ρούκης, Χατζημελέτης και Πρεζάνης.
2. 26-9-1826 Μάχη στο Σάλεσι
3. 1826 Μάχη του Ωρωπού μαζί με Κριεζώτη και Μαυροβουνιώτη
4. 3-3-1827 Μάχη του Ωρωπού (αποκλεισμός αποθηκών)
5. Απρίλιος 1827 Συμμετοχή στην πολιορκία της Ακρόπολης (ατυχής μάχη την επομένη του θανάτου του Καραισκάκη η οποία ανέδειξε όμως τις αρετές του Γ. Σκουρτανιώτη. Η εφημερίδα ΄΄Ακρόπολις΄΄ αρ. 8060/1904 στα απομνημονεύματα του Στρατηγού Μακρυγιάννη γράφει σχετικά: ΄΄…Το χαράκωμα του Γ. Σκουρτανιώτη δεν εγκαταλείφθη εκείνη την ημέρα και εκεί εσώθησαν πολλοί φεύγοντες και εκεί αναχαιτίσθη ο εχθρός…΄΄
6. 1827 Μάχες Αράχωβας- Κερατσινίου
7. 2 Ιουνίου 1829 Μάχη Ανηφορίτη
8. 3 Ιουνίου 1829 1η μάχη προσωρινής απελευθέρωσης Ωρωπού
9. 4-7 Ιουλίου Η τελική μάχη της απελευθέρωσης του Ωρωπού και των περιχώρων αλλά και της τελικής κατάληψης των αποθηκών στην Σκάλα.

 Στην μεγάλη αυτή μάχη της οριστικής απελευθέρωσης του Ωρωπού πρωτοστατεί το 4ο τάγμα της στρατιάς της Ρούμελης του Δ. Υψηλάντη. Την διοίκηση του 4ου τάγματος ο Υψηλάντης, την έχει αναθέσει τιμητικά στον Σκουρτανιώτη Γεώργιο με την επικουρίαν του Κριεζώτη.

(Ο Δ. Υψηλάντης έχων στρατιωτικήν εκαπίδευσην και πείραν εκ του Ρωσικού στρατού, δινει στα ανεξάρτητα μπουλούκια των οπλαρχηγών στρατιωτική εκπαίδευση, δομή και οργάνωση. Εκεί ο Γ. Σκουρτανιώτς φέρει πλέον τον βαθμό του ταγματάρχη)

 Στην τελευταία και νικηφόρα αυτή μάχη του Ωρωπού, εφονεύθησαν 120 Τούρκοι στρατιώτες και αξιωματικοί και αιχμαλωτίσθησαν ο πεντακοσίαρχος διοικητής, 3 εκαντόταρχοι πολλοί υπαξιωματικοί και ολίγοι στρατιώτες.Από τους Έλληνες εφονεύθησαν 8 και επληγώθησαν 12.

1. Στις 12-9-1829 έγινε η τελική καθοριστική μάχη της Πέτρας ανάμεσα στον Αλίαρτο και την Λειβαδιά με νικηφόρο το αποτέλεσμα για την στρατιά της Ρούμελης. Στην μάχη αυτή, ΄΄…Ανετέθει εις τον Γ. Σκουρτανιώτην η τιμιωτάτη των θέσεων, η μάλλον επικίνδυνος και ευάλωτος, εκεινη δι  ης κατά την γνώμην του επιτελείου, θα επεχείρη να διέλθη ο εχθρός. Εκεί εχρειάζετο σύνεσις και ανδρεία, θάρρος και ψυχραιμία και εκείνος δεν διεψευσε τας προσδοκίας του Αρχιστρατήγου Δ. Υψηλάντη…΄΄ (Ιστ. Βοιωτίας)

Μετά την μάχη της Πέτρας και την οριστική απελευθέρωση της Ρούμελης και του Μοριά , ο Γ. Σκουρτανιώτης εγκαθισταται μόνιμα στον αγαπημένο του τόπο τον Ωρωπό με ένα μικρό διάλειμμα 3 ετών 1834-1837 όταν καλείται να υπηρετήσει στα ανάκτορα του Όθωνος, του οποίου έγινε ο αγαπητός και εκλεκτός υπασπιστής. Έπεσε όμως στην δυσμένεια του παλατιού όταν αρνήθηκε να ηγηθεί της σύλληψης των αδελφοποιτών συμπολεμιστών Βάσου Μαυροβουνιώτη και Κριεζώτη.

Πικραμένος επέστρεψε στον Ωρωπό και ασχολήθηκε με τα κτήματά του αλλά και πρωτοστατώντας μαζί με  άλλους προεστούς του Ωρωπού (Γκουρή, Οικονομίδη, Μελισσηνό, Κουρουπαίους και άλλους) στους αγώνες για την δημιουργία του Δήμου Ωρωπίων με έδρα τον Ωρωπό. Κάτι που κατάφεραν να γίνει τελικά το 1843. Σε αυτό βοήθησαν πολύ οι γνωριμιες που είχε στο παλάτι. Τελικά ο μεγάλος αυτός στρατιώτης αγωνιστής, του 1821, πέθανε το 1852 στον Ωρωπό, χωρίς οικογένεια και άτεκνος, αφού τελικά δεν παντρεύτηκε. Ο λόγος ήταν, ότι εν ξεπέρασε ποτέ τον θάνατο της αρραβωνιαστικιάς του Κρυσταλλίας κόρης του Γιώργη Κουρούπη η οποία ήταν ο μεγάλος και ανυπέρβλητος έρωτάς του. Την πεντάμορφη αυτή κόρη, την σκότωσαν οι Τούρκοι για να τον εκδικηθούν μετά την ήττα τους στην 1η μάχη του Ωρωπού στις 3-3-1827. Έχοντας αποφασίσει να μην παντρευτεί άλλη, υιοθέτησε και άφησε μοναδικό κληρονόμο τον ανιψιό του Παναγή Σκουρτανιώτη, γιο του αδελφού του Λουκά, τον οποίο πάντρεψε με την κόρη του άρχοντα Γιώργη Γκουρή, Στυλιανή. Όταν μετά από λίγο πέθανε η Στυλιανή, στην πρώτη γέννα της, τον πάντρεψε με την κόρη του Δήμαρχου Καλάμου Ιωάννη Βαλσαμάκη, Ολυμπία.

Φωτογραφια του σπουδαίου αυτού οπλαρχηγού δε διασώθηκε. Από περιγραφές όμως διαφόρων γερόντων και κυρίως από την γραπτή περιγραφή του γείτονα ιατρού Πέτρου Μελισσηνού, έχουμε την εξής εικόνα: ΄΄…Σχετικά ψηλός (1,75-1,80) μαύρα μαλλιά, όμορφος, ευσταλής, εύρωστος, ευρύστερνος, συνετός, σοβαρός, ολιγόλογος, ευκίνητος πολύ και συνήθως θλιμμένος…΄΄.

Η ημερομηνία θανάτου του, είναι ακιδογραμμένη στην αγιογραφία του Ταξιάρχη Μιχαήλ στα δεξιά της Βορινής εισόδου της ιστορικής εκκλησίας στον Ωρωπό.

Λεκιασμένες πέτρες

Τις λεκιασμένες πέτρες

Απ’ τις άλικες σταγόνες των κομμένων ρόδων

Μ’ ασέβεια μην προσπερνάς

Η σκέψη σου λεύτερη αύρα αυγουστιατικη

Το πυρωμένο μέτωπό τους ας δροσίσει

Αμάραντο να θεριέψει το γαλάζιο κυκλάμινο

Που πάνω τους πεισματικά έχει θεριέψει

Πηγή:https://skourtaniotisathanasios.blogspot.gr