Σεισμός στον Ωρωπό

Το ημερολόγιο έδειχνε 20 Ιουλίου 1938 και ξημέρωνε του Προφήτη Ηλία. Ο Ωρωπός ετοιμαζόταν για τη μεγάλη γιορτή αλλά η φύση είχε άλλα σχέδια.

Στις 02:24 τα ξημερώματα ο τόπος σείστηκε από τα 6 Ρίχτερ και μέσα σε λίγα δευτερόλεπτα η Σκάλα Ωρωπού, τα Νέα Παλάτια, ο Ωρωπός, το Χαλκούτσι και η Μαλακάσα κυριολεκτικά ισοπεδώθηκαν. Ο απολογισμός ήταν 20 νεκροί, 200 τραυματίες, χιλιάδες κατεστραμένα σπίτια και σε Αυλώνα, Αφίδνες, Καπανδρίτι, Κάλαμο, Μαρκόπουλο, Μήλεσι, Μαυροσουβάλα, Τατόι μέχρι και τη Χαλκίδα.

Από τότε πέρασαν 84 χρόνια και τα δημοσιεύματα των εφημερίδων της εποχής αποκαλύπτουν το μέγεθος της καταστροφής και τις δοκιμασίες όσων κατάφεραν να επιβιώσουν. Η κυβέρνηση του Ιωάννη Μεταξά αναγκάστηκε να προμηθευτεί τον πρώτο σεισμογράφο.

Στον Τύπο της εποχής υπάρχουν συγκλονιστικές περιγραφές, σπάνιες φωτογραφίες ντοκουμέντα αλλά και ένα βίντεο Γάλλου περιηγητή που είναι και το μοναδικό που έχει καταγράψει τις ζημιές και το δράμα των κατοίκων.

Οι εφημερίδες ΕΘΝΟΣ και ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΜΕΛΛΟΝ με απεσταλμένους από την πρώτη στιγμή είχαν όλες τις λεπτομέρειες στις ανταποκρίσεις. Ο Αυλώνας αναφέρεται ως Κακοσάλεσι, οι Αφίδνες ως Κιούρκα, ενώ υπάρχουν ξεχωριστές αναφορές για Μαλακάσα και Σφενδάλη.

Νεκρός 15χρονος στα Νέα Παλάτια

Στα Νέα Παλάτια, στη Σκάλα Ωρωπού, στο Χαλκούτσι και στη Μαλακάσα ανασύρθηκαν συνολικά 20 νεκροί. Mεταξύ αυτών ο 15χρονος Σπύρος Καζάκης καταπλακωθείς από την στέγην της οικείας του και η Ελένη Ιτσούλου χήρα ετών 55. Όλαι σχεδόν οι οικίαι υπέστησαν βλάβας, πολλαί κατέρρευσαν εντελώς και πλείσται υπέστησαν σοβαρά ρήγματα. Μέχρι την ανατολή του ηλίου σύννεφα σκόνης εκάλυπτον τον συνοικισμόν και παρημπόδιζαν την έρευναν.

Ο κεντρικός ναός του Αγίου Ανδρέα κατέρρευσε και μόνο η μία πλευρά έμεινε όρθια. Το έδαφος υπέστη ζημιές σε πολλά σημεία. Ο ηλεκτρικός σταθμός υπέστη βλάβη. Kατέρρευσαν βυζαντινά μνημεία στον Άνω Ωρωπό.

Σκοτώθηκε ο παιδοκτόνος Δουφλής

Μεγάλαι καταστροφαί εγένοντο εις τα φυλακάς Ωρωπού αι οποίαι κατέστησαν σχεδόν άχρηστοι. Οι κατάδικοι εξήχθησαν εξ αυτών και μεταφέρθησαν εις το ύπαιθρον όπου φρουρούνται υπό ισχυράς δυνάμεως. Εκ των ερειπίων ανεσύρθη νεκρός ο περίφημος κατάδικος Δουφλής ο οποίος είχε φονεύσει τα τέκνα του. Εξήχθηαν νεκροί ο φοιτητής της νομικής Καμπαλιός και ο Λαγογιάννης και η σύζυγος του φύλακος των φυλακών Κ.Γίγου μετά των δύο τέκνων της καθώς και η Αθηνά Πέππα 35 ετών.

Αχρηστεύτηκε η φυλακή

Σύμφωνα με τηλεγράφημα του διευθυντή φυλακών Ωρωπού προς το υπουργείον Δικαιοσύνης από το σεισμό κατέρρευσε ο ανατολικός εξωτερικός μανδρότοιχος τραυματίζοντας σοβαρά τρεις φρουρούς και τρεις πιο ελαφρά. Κατέρρευσαν θάλαμοι της φυλακής σκοτώντας τρεις καταδίκους και τραυματίζοντας σοβαρά 9 και ελαφρώς 30. Η φυλακή αχρηστεύτηκε τελείως.

Σκηνές και κρεβάτια

Ο Ερυθρός Σταυρός αναχώρησε για τον Ωρωπό με 50 κλίνες και υγειονομικό υλικό. Συγκεντρώνονται δεκάδες κλίνες και σκηνές από τον στρατό.

Συλλυπητήρια από Τουρκία

Ο Ιωάννης Μεταξάς επισκέπτεται την μαρτυρική περιοχή. Η Ελλάδα λαμβάνει συλλυπητήρια τηλεγραφήματα από πολλές χώρες μεταξύ των οποίων και η Τουρκία.

Ο νομάρχης Αττικής και Βοιωτίας κ.Κισσόπουλος ανεχώρησαν την 3ην πρωινήν για τα Νέα Παλάτια προς επίβλεψιν αυτοπροσώπως των μέτρων περιθάλψεως των σεισμοπαθών.

Απεστάλη απόσπασμα μηχανικού 50 σκαπανέων και 30 αξιωματικών και απόσπασμα 30 στρατιωτών προς φρούριση των αγροτικών φυλακών Ωρωπού για το φόβο δραπέτευσης καταδίκων. Χορηγήθησαν 100 σκηνές από το υπουργείο Στρατιωτικών.

Ρωγμές και κόκκινο νερό προκαλούν δέος

Στο Χαλκούτσι, η κατάσταση ήταν τραγική: Δεν έμεινε τίποτε όρθιον. Επί πλέον σχισμαί εις το έδαφος προκαλούν δέος και φόβο στους κατοίκους. Συνεχώς σημειώνονται νέες δονήσεις καταστρέφοντας τα ήδη ετοιμόρροπα κτίρια. Στέλνονται συνεχώς σκηνές από όρχο του Μηχανικού. Διανέμονται τρόφιμα με εντολή του Επισκόπου Αττικής Ιάκωβου. Σύμφωνα με το Υπουργείο Κρατικής Υγιεινής και Αντιλήψεως εκ των σεισμοπλήκτων παρατηρούνται πολλά κρούσματα πυρετού. Δόθηκε εντολή σε υγειονομικά συνεργεία για εμβολισμό του πληθυσμού με αντιπυρετικό ορό.

Και στο Μαρκόπουλο Ωρωπού όλα τα οικήματα καταστράφηκαν τελείως. Από το μεγάλο ρήγμα που ήνοιξεν από το σεισμό αναβλύζει ζεστό νερό.

Ακολουθεί βίντεο που αναφέρεται στο σεισμό. πηγή: ethnos paper